Muriel Middeldorp - 13-12-2018

Heineken/Albron (overgang van onderneming) anno 2018/2019

In de Heineken/Albron zaak is uitgemaakt dat werknemers die niet op de payroll stonden van de onderneming die overging, maar daarvoor wel permanent werkzaam waren, moesten worden toegerekend aan die onderneming en dus mee overgingen. En dat dan op grond van een soort materieel werkgeverschap. De consequentie hiervan was dat binnen grotere concerns, zoals Heineken, waarin gewerkt werd met personeelsvennootschappen, niet ontkomen kon worden aan de werking van de regels over overgang van onderneming, als de betreffende personeelsleden waren toe te rekenen aan de bedrijfsactiviteiten die overgingen. Na deze spraakmakende uitspraak bleef het heel stil, maar recent heeft de rechtbank Midden-Nederland zich weer eens over een zaak mogen buigen, waarin dit punt aan de orde kwam (ECLI:NL:RBMNE:2018:5407). Wat speelde er en wat was de uitkomst?

De gemeente X werkte met sociale wijkteams die ondersteuning boden op het terrein van welzijn, opvoeding en jeugdzorg. Om deze taken uit te voeren had de gemeente zorguren ingekocht bij circa 25 organisaties, die werknemers ter beschikking stelden aan de sociale wijkteams. Per 1 januari 2017 heeft de gemeente de werkzaamheden van de sociale wijkteams ondergebracht in een stichting. Aan de gedetacheerde medewerkers werd gezegd dat geen sprake was van overgang van onderneming. Wel konden zij solliciteren en zouden zij met voorrang worden geplaatst.

Eén van de medewerkers doet dat en wordt aangenomen. Hij aanvaardt de arbeidsovereenkomst onder protest, omdat hij eigenlijk vindt dat hij op grond van overgang van onderneming in dienst is gekomen bij de stichting. Hij vraagt de rechter te bepalen dat sprake is van overgang van onderneming en dat hij daarom het recht heeft behouden om 38 uur per week te mogen werken (het aanbod gold voor een werkweek van 36 uur) terwijl hij ook zijn oude loon claimde.

De kantonrechter moet dus toetsen of sprake is van overgang van onderneming, maar stelt zich eerst de vraag of wel sprake is van een permanente detachering in de zin van de Heineken/Albron doctrine. Immers: als dat niet het geval is en de medewerker niet kan worden toegerekend aan de in de stichting ondergebrachte sociale wijkteams, gaat hij sowieso niet van rechtswege over en doet de vraag of sprake is van overgang van onderneming niet meer ter zake.

De kantonrechter oordeelt vervolgens dat geen sprake is van een permanente tewerkstelling zoals bedoeld in de Heineken/Albron zaak. De kantonrechter vindt dat de detachering bij de sociale wijkteams niet structureel en langdurig van aard was. De medewerkers werden wel door de gemeente aangestuurd en dienden hun werk ook conform de visie en het beleid van de gemeente uit te voeren, maar de kantonrechter vindt bepalend dat, als de detachering (om een andere reden) zou zijn geëindigd, de medewerker weer bij zijn eigen werkgever had kunnen aankloppen om aan het werk te gaan. Ook noemt de kantonrechter dat de detachering pas een jaar duurde terwijl de medewerker daarvoor lange tijd in (“echte”) dienst van zijn werkgever aan de slag was geweest. Daarom worden zijn verzoeken afgewezen.

Wat vindt u van deze uitspraak? Dat de medewerker voor zijn detachering langdurig voor zijn werkgever had gewerkt, lijkt mij een minder relevante omstandigheid. Binnen een concern zullen medewerkers ook vaak in dienst zijn (geweest) bij verschillende onderdelen. Meer van belang lijkt mij de vraag naar de duur van de detachering op het moment van de overgang en vooral of de bedoeling van de detachering was dat die permanent zou zijn. Met de kantonrechter meen ik dat relevant is dat, als de detacheringovereenkomst door één van partijen opgezegd was geweest voordat de overgang van onderneming speelde, niemand zou hebben betwist dat de medewerker weer een tewerkstelling bij zijn (formele) werkgever had kunnen claimen. En de situatie van Heineken/Albron was in zoverre anders dat de personeelsvennootschap geen eigen activiteiten (anders dan het zijn van een personeelsvennootschap) ontplooide.

Deze blog is is ook te vinden op de website van HRbase, www.hrbase.nl, het grootste netwerk voor HR-professionals in Nederland.